We spraken met de landelijk projectleider zorg en welzijn, Anita Hertogh. De inspectie herkent en erkent het probleem rond agressie in de GGZ. Ze vertelt dat in een eerder stadium van het actieplan 'Veilig Werken in de Zorg' de GGZ niet was meegegaan in het zero tolerance beleid vanwege de aard van de problematiek waarmee patiënten in de GGZ te kampen hebben. Het accepteren van agressie staat echter op gespannen voet met het recht van elke werknemer op een veilige werkplek. Het midden moet hierin gezocht worden. Wat aan te pakken is moet aangepakt worden en dit gebeurt volgens ons onvoldoende.
Anita heeft uitgelegd dat er nog geen betrouwbaar systeem is om agressie-incidenten te monitoren per afdeling. We denken dat het kan als de werkgever zou willen. Bijv. jaarlijks bij het invullen van een werktevredenheidsonderzoek een vragenlijst opnemen over agressie-incidenten die verpleegkundigen meemaakten afgelopen jaar. Als het landelijk kan dan kan het ook per afdeling. Er zijn vragenlijsten voor handen. Zij vertelde ook dat een bestuurslid van een GGZ-instelling gevraagd had om incidenten een week lang te turven per afdeling. Deze bestuurder was erg geschrokken van de hoeveelheid incidenten die werd gerapporteerd.
Waar een wil is is een weg, dat moeten we concluderen. De wil moet er allereerst zijn bij bestuurders. Zij kunnen beslissen dat ze het echt willen weten en een jaarlijks onderzoek eisen per afdeling. Die cijfers kunnen dan in het jaarverslag en zijn daarmee openbaar.
Overigens ontvangt de Inspectie alleen meldingen van incidenten als deze ziekenhuisopname of langdurend ziekteverzuim tot gevolg hebben. Komt een verpleegkundige op de eerste hulp en gaat daarna weer naar huis, of blijft deze enkele weken ziek, dan zal de inspectie daarvan nooit weten.
De cijfers voor de GGZ zijn hetzelfde als voor de bouw. Aangezien de verpleging binnen de GGZ de meeste klappen opvangt, is GGZ-verpleegkundige een gevaarlijker beroep dan bouwvakker!
We hebben ook nog gesproken over onze belangrijkste interventie: de bevoegdheid van verpleegkundigen ten aanzien van de (over)plaatsing van onveilige patiënten. Ook dit zal pas ingevoerd kunnen worden wanneer bestuurders/werkgevers zich erachter scharen en het echt willen aanpakken.
Of dan zal blijken dat er voldoende geschikte plekken zijn om onveilige patiënten veilig te behandelen zal dan blijken. De minister denkt vooralsnog van wel.
De inspectie heeft op basis van de cijfers het sterke vermoeden dat onveiligheid voor het personeel samengaat met onveiligheid voor de patiënten.
We hebben ook nog gesproken over de mogelijkheid om werkgevers aansprakelijk te stellen voor geleden schade. Dit is een civielrechtelijke procedure en kan in gang worden gezet. We weten niet of dit in de GGZ ooit is gebeurd. Het zou wel een stimulans kunnen zijn voor werkgevers om de agressie voortvarend en creatief aan te pakken. Het blijft bijzonder vreemd dat iedereen klaarblijkelijk recht heeft op een veilige werkplek behalve verpleegkundigen binnen de GGZ.
