Waar komt agressie bij patiënten vandaan? Onvrede, angst, verzet ten aanzien van verblijf, het verplichte of opgedrongen gebruik van medicatie, symptomen van de ziekte, het gebruik van alcohol en drugs, frustraties t.a.v. seksualiteit, geldgebrek en gebrek aan toekomstperspectief zijn veelvoorkomende oorzaken.
Het is een taak van de GGZ-verpleegkundigen om de veiligheid van iedereen op de afdeling te bewaken en de afspraken te handhaven. Daardoor zijn zij zelf de eersten waartegen de agressie zich richt. De relatie tussen verpleegkundige en patiënt staat hierdoor structureel onder spanning.
Wanneer de verpleegkundige slachtoffer is van agressie wordt de patiënt uit angst vermeden. Een klacht van patiënten is, dat verpleegkundigen zoveel op het kantoor zitten. Bewezen is dat de meeste agressie-incidenten voorkomen als verpleegkundigen op kantoor zitten en zo is de cirkel rond.
GGZ-verpleegkundigen worden over het algemeen getraind in het voorkomen van en omgaan met agressie. De afgelopen decennia is hierin een sprong voorwaarts gemaakt. De agressie neemt echter met gelijke tred toe, we worden door de werkelijkheid weer ingehaald. Tegelijk is het niet wenselijk dat verpleegkundigen uiteindelijk als volleerd politieagent gaan optreden.
Ook is er een toename van agressie in de samenleving als geheel hetgeen doordringt tot in de GGZ. Het drugsgebruik onder patiënten neemt al jaren toe, mede door de instroom vanuit de verslavingszorg. Allemaal omstandigheden die op een of andere wijze onvrede en agressie kunnen opwekken. En wat te verwachten van het wetsvoorstel om veelplegers met een psychiatrische achtergrond tegen hun wil de GGZ in te sluizen? Neem daarbij mee dat door de drastische (onevenredig grote) bezuinigingen de werkdruk alleen maar groter wordt.
Daarom wordt het zinvol om naar de andere kant te gaan kijken, naar de verantwoordelijkheid van werkgevers (georganiseerd in GGZ Nederland) en Arbeidsinspectie. Volgens de Arbowet hoort de werkgever een veilige werkplek te garanderen en de Arbeidsinspectie daar op toe te zien. Gezien de grote aantallen incidenten (meer dan bij de politie!) kunnen we gerust stellen dat beide in gebreke blijven.
Ministers en werkgevers plus andere partners in de zorg hebben niet zonder reden het Actieplan 'Veilig werken in de Zorg' ontwikkeld. Wat daarbij echter ontbreekt -voor de GGZ in elk geval- is echte inzet en vastberadenheid om de agressiecijfers daadwerkelijk naar beneden te krijgen. Het blijft bij praten en goede intenties. Met onze petitie stellen we een aantal extra eisen aan dit plan waardoor we hopelijk wel resultaat gaan zien.
De belangrijkste eisen zijn openbaarheid van agressiecijfers en zeggenschap van verpleegkundigen bij zaken die hun eigen veiligheid aangaan.
Zie ook het bericht Weerlegd: Verpleegkundigen veroorzaken zelf de agressie van hun patiënten
