De GGZ kent twee manieren van omgaan met risicovolle patiënten: concentreren of verdunnen.
Concentreren gebeurt in klinieken die op agressie ingesteld zijn, Klinieken voor Intensieve Behandeling (KIB) zoals Inforsa en Palier. Deze klinieken worden gekenmerkt door adequate personele bezetting, hoog trainingsnivo van het personeel en focus op veiligheid, structuur en samenwerking met de patiënt. Gebouw en kamers zijn fysiek ingericht op het (leren hanteren van) ontwrichtend en destructief gedrag. De bejegening is respectvol, helder, eenduidig en overzichtelijk waarbij de patiënt voortdurend wordt uitgenodigd voor het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag.
Verdunnen betekent de agressie oplossen in de populatie van gewone patiënten in gewone klinieken. Kleine aantallen risicovolle patiënten worden geplaatst tussen grote aantallen gewone patiënten. De gewone klinieken worden gekenmerkt door individuele afspraken met patiënten, meegaande en ondersteunende houding van het personeel, terugdringen van dwang en drang en open deuren. Voorbeeld van verdunning is de z.g. carrouselconstructie waarbij een moeilijke patiënt elke 3 maanden wordt doorgeplaatst binnen dezelfde instelling om het team op adem te laten komen, zonder adequate zorg voor de patiënt.
De huidige balans tussen concentreren en verdunnen levert alarmerende agressiecijfers voor de gewone klinieken, cijfers die de aanleiding vormen voor 'Handen Af van GGZ-verpleegkundigen'. Wij vragen de werkvers van de GGZ om ook de agressiecijfers van de KIB openbaar te maken. De verwachting is dat KIB's significant minder slachtoffers kennen onder het verplegend personeel. Dat zou bewijzen dat onveilige patiënten veilig verpleegbaar zijn mits de juiste setting wordt gehanteerd.
Wij concluderen dat het einde aan de verdunning van agressie is bereikt. De pendule zal terug moeten zwaaien naar meer mogelijkheden tot concentratie. Als belangrijk middel daarbij zien we zeggenschap voor verpleegkundigen bij veiligheidsaangelegenheden, met name bij (over)plaatsing en terugname van risicovolle patiënten.
Werkgevers blijken tot nu toe niet bereid om het agressieprobleem effectief, resultaatgericht en meetbaar aan te pakken. De werkgevers beseffen mogelijk dat het echt oplossen van de agressie grote veranderingen teweeg zal brengen in het landschap van de GGZ. Stel je voor, binnen elke kliniek een paviljoen dat is opgezet en ingericht als een KIB? Wat moet dat kosten? Wie gaat dat betalen?
Wij zien liever dat de werkgevers dit aanhangig maken bij de politiek dan dat men doorgaat met de agressie naar de werkvloer van de gewone klinieken te schuiven en verpleegkundigen (en patiënten) de prijs te laten betalen. Nu de GGZ-werkgevers zelf de hoge agressiecijfers hebben onderschreven in het actieplan 'Veilig werken in de Zorg' is het duveltje uit het doosje. Ze kunnen niet meer terug en zullen hun verantwoordelijkheid moeten nemen: Een veilige werkplek voor elke verpleegkundige en veilige, adequate zorg voor elke patiënt!
